İSTANBUL'UN KENDİSİ KİTAP

Dün İstinye’den deniz otobüsüne binip Kadıköy’e gittim. Yolculuk 40 dakika… Aldım yanıma bir kitap, yol boyunca okurum diye.  İstinye’den sonraki ilk durak Beşiktaş… Bu iki durak arasında kıyın kıyın gidiyor deniz otobüsü. Harika… Kitaba ne gerek? İstanbul’un kendisi kitap… Başladım seyretmeye, Boğaz’ın bu kıyısının bana fısıldadıklarını dinlemeye…

Güneşin suyla oynaştığı bu erken sabah saatlerinde, ilk önce bize eşlik eden bir kuş dikkatimi çekti. Denizden en fazla 2 metre yükseklikte, denize paralel, kanatlarını sonuna kadar gererek açmış bu kuş, sanki bizimle yarışırcasına son hız uçuyordu yanımızdan. Sonunda geçti de… Bu küçücük kuşa doğanın bahşettiği gücü görünce doğanın ne büyük bir mucize olduğunu bir kere daha anladım. Ne kuşuydu diye sormayın. İnanın bilmiyorum ama uçuşundaki zerafet, kararlılık ve hız insanı etkiliyordu. En azından beni…

Kuş bizi geçip gidince dikkatimi kıyıda sıra sıra dizilmiş yalılara, apartmanlara verdim. Kimileri yenilenmiş, kimileri eskimiş o güzelim yalıların arasına serpiştirilmiş çirkin apartmanlar yüreğimi burktu. Bu apartmanların bazıları yapıldıkları tarihlerdeki en modern mimariye uyum sağlayarak dümdüz, ruhsuz birer kütle gibi boy gösteriyordu o tarih kokan, içinde yüzlerce ruhun gezindiği yalıların arasından. Baltalimanı’nda bulunan, muhtemelen sahiplerinin imkansızlığından yenilenememiş koskoca köşk, sırtında koca bir tarih taşımışlığı yansıtırcasına duvarları kararmış, hüzünlü ve tek başına duruyordu Boğaz kıyısında. Üçüncü katın pencerelerine takılmış panjurlar ise garip bir tezat oluşturuyordu kendi kimliği ile.

Bir de Moda’da vardır içini bildiğim büyük bir köşk. Azametli mermer merdivenlerden yukarı çıkarken yüksek tavanlarından aşağı sarkan, bir zamanların atlas perdelerinin eprimişliği insana hüzün verir. İçeride ise yüksek tavanlara işlenmiş o güzelim desenler solgun solgun seyrederler sizi. O devirlerde elde yapılmış gümüş çatal bıçaklarla, güzelim porselen tabaklardaki yemeklerin amerikan servislerinin üzerinde yenmesi ise insanın içini burkan garip bir tezat oluşturur. İlk yapıldığı devirlerde mutfağın bambaşka bir konumda olması nedeniyle daha sonraları köşkün bir köşesine iliştirilmiş, her yerden görünen kablolarla fırın, bulaşık makinası gibi en modern aletlerin içine sıkıştırıldığı küçücük mutfak evin görkemine inat, nerelerden nerelere gelindiğini anlatır sessizce.

Özellikle Büyükdere’de omuz omuza vermiş yalıları gördükçe, bu yalıların içinde yaşananları merak ederim nedense. Nasıl da tarih kokarlar, nasıl da canlıdırlar… Özellikle terk edilmiş, camları bile kırılmış, yıpranmış yalıların hikayelerini merak ederim daha çok. Nasıl bir anlayış , bakış kendilerine aile büyüklerinden kalmış bu güzelim yalıları yalnız bırakır diye… Bir zamanların maddi refah içinde yaşayan ailelerin zaman içinde yok oluşları mıdır onları yalnız bırakan? Yoksa modernlik sevdası mıdır onlara yüz verdirmeyen? Bilinmez…

Çarpık yapılaşmanın bana kendi insanımızın hikayesini anlatmasını dinlerken bir de baktım Kadıköy’e varmışız bile. Elimdeki kitabın kapağını bile açmadan, kitap okumuş hissiyle indim deniz otobüsünden, hikayenin devamını dinlemeyi başka bir sefere bırakarak…